Narzędziami ratowniczymi nazywa się sprzęt tnący, podnoszący, rozpierający, burzący i zaciskowy umożliwiający:

Narzędziami produkowanymi przede wszystkim dla potrzeb jednostek ratowniczych i wymagającymi certyfikatu CNBOP według rozporządzenia MSWiA są:

Specjalistyczne narzędzia ratownicze nie zapewniają wykonania wszystkich czynności niezbędnych do przeprowadzenia akcji ratowniczych. Dlatego też na wyposażeniu straży pożarnych, głównie w samochodach ratownictwa technicznego znajdują się przenośne urządzenia i narzędzia używane w produkcji i innych pracach budowlanych i remontowych.

Wymienić tu należy:

PODUSZKI PNEUMATYCZNE

Poduszki pneumatyczne służą do uszczelniania urządzeń, elementów konstrukcyjnych itp. w Wykonywane są przeważnie jako nadmuchiwane maty z elastycznych materiałów o wysokiej wytrzymałości.

Produkowane są dwa rodzaje poduszek: niskociśnieniowe i wysokociśnieniowe.

W poduszkach niskociśnieniowych mogą podnieść ciężary o masie do 8 ton na wysokość do 1,2m. Przy ich pomocy można podnieść i ustawić do pionu przewrócone pojazdy mechaniczne.

Poduszki wysokociśnieniowe podnoszą ciężary o masie do 67 ton na wysokość do 0,47m.

Przykładowe hydrauliczne urządzenia ratownicze:

rozpierak cylindryczny- siła rozpierania max.16,8 tony

rozpieracz- siła rozpierania 17,8 tony

Wykonał: Jakub Możdżeń

Część druga - drabiny, skokochrony, aparaty ratownicze

Drabina - konstrukcja ułatwiająca wchodzenie na niewielkie wysokości,zazwyczaj do kilku metrów. Wykonana z drewna lub metalu. Składa się z dwóch pionowych belek połączonych poziomymi szczeblami (stopniami). Drabiny mają często konstrukcję składaną ułatwiającą jej transport. Stanowi podstawowe wyposażenie wozów strażackich.

Drabiny pożarnicze to sprzęt pozwalający na:

Podział drabin

Ze względu na sposób użycia, podział drabin pożarniczych jest następujący:

Przenośne

zawieszane

przystawne

wolno stojące

drabina sznurowa

drabina hakowa

drabiny nasadkowe

drabina wolnostojąca

Mechaniczne

Oznaczenia drabin:

W drabinach przenośnych:

Cyfra np. 10 - długość drabiny w metrach (długości podajemy z dokładnością do 0,1m)

W drabinach mechanicznych:

cyfra np. 37 - długość drabiny w metrach.

SKOKOCHRON

Skokochrony używane sš w akcjach ratowniczych, gdy do zagrożonych budynków nie da się dojechać samochodami pożarniczymi z drabiną np. z powodu braku miejsca na wąskich uliczkach. Skokochrony Vetter mają strefę lądowania oznakowaną zgodnie z zaleceniami psychologów. Kolor i kształt oznakowania pomagają ofiarom przełamać paraliżujący strach przed skokiem. Projekt powierzchni wersji 1 skokochronu został wykonany w ścisłej współpracy z profesorem psychologii Horstem Schuhe i uważa się go za szczególnie przydatny i redukujący lęk w sytuacji, gdy istnieje potrzeba skoku z większej wysokości.

Tylko dwie osoby wystarczą do rozłożenia skokochronu Vetter. Skokochron napełnia się w niecałe 30 sekund. Po skoku skokochron sam się prostuje i jest gotów na przyjęcie następnego skoku już po 10 sekundach.

skokochron

LINKOWE APARATY RATOWNICZE

Służą do ratowania ludzi - mają zastosowanie spadowe aparaty ratunkowe np. "Rollgliss". Są one przystosowane do ratowania pojedynczych osób rannych, niedołężnych lub nieprzytomnych. Aparat może być również wykorzystywany do ewakuacji poszkodowanych z niższych kondygnacji na wyższe lub na dach budynku, a także do podawania na wysokość materiałów pomocniczych i sprzętu technicznego.

Linkowy aparat ratowniczy - "Rollgliss"

WORY RATOWNICZE - służą do ewakuacji osób sprawnych fizycznie z wysokości do 20m. Do sprawienia wora potrzeba trzech ratowników na górze do przytrzymywania drągów wora i wpuszczania ratowanych oraz sześciu ratowników na dole do naciągania wora. Ratowany powinien być wpuszczany do wora głową w dół na plecach.

RĘKAWY RATOWNICZE - są to urządzenia przystosowane do ewakuacji ludzi. Rękawy wykonuje się w różnorodny sposób.

PRZENOŜNE WENTYLATORY DO ODDYMIANIA - stosowane są do oddymiania i dostarczeniu powietrza w danym pomieszczeniu. W strażach są potocznie nazywane agregatami oddymiającymi.

Wentylatory do oddymiania mogą być stosowane w systemie:

Przenośne wentylatory do oddymiania

MASKI UCIECZKOWE - służą do ochrony układu oddechowego przed substancjami toksycznymi i dymami.

maski ucieczkowe

Wykonała: Agnieszka Lewandowska

Część trzecia - pożar i ubiory

POŻAR to samoistne lub celowe zapalenie się danego obszaru nie przeznaczonego do tego celu. W sytuacji pożarowej ogień jest niebezpieczny dla życia i zdrowia ludzi, zwierząt i roślin.

ŜRODKI SPECJALISTYCZNE OCHRONY OSOBISTEJ STRAŻAKA

Ŝrodki specjalne ochrony osobistej stanowią wyposażenie samochodów pożarniczych do użytku strażaków, którzy otrzymali polecenie wykonania zadań wymagających dodatkowej ochrony, której nie zapewnia ich wyposażenie i uzbrojenie osobiste.

Do gaszenia pożarów strażacy używają specjalnych ubrań służących do stworzenia skutecznej bariery chroniącej ratownika /strażaka od skażonego środowiska, w którym wykonuje się czynności ratownicze.

Należą do nich:

1.ubrania specjalne chroniące przed czynnikami chemicznymi;

2.ubrania specjalne chroniące przed promieniowaniem cieplnym i płomieniem;

3.ubrania specjalne chroniące przed promieniowaniem radioaktywnym;

4.aparaty powietrzne butlowe;

5.maski do aparatów powietrznych butlowych;

6.tlenowe aparaty izolujące;

7.szelki bezpieczeństwa;

8.linki strażackie ratownicze;

9.sygnalizatory bezruchu.

SPECJALNE UBRANIA CHRONIĄCE PRZED CZYNNIKAMI CHEMICZNYMI

Chemoodporne ubrania gazoszczelne CUG:

Ubrania chroniące przed szkodliwymi czynnikami chemicznymi można:

SPECJALNE UBRANIA CHRONIĄCE PRZED PROMIENIAMI RADIOAKTYWNYMI

APARATY POWIETRZNE BUTLOWE

Są izolującymi aparatami oddechowymi chroniącymi układ oddechowy w strefach skażonych substancjami szkodliwymi lub w przypadku niedoboru tlenu, przez dostarczenie czystego powietrza z zapasu zgromadzonego w butlach, a tym samym do niedopuszczenia do układu oddechowego czynnika szkodliwego w postaci dymu, par cieczy, gazu lub pyłu. Umożliwiają swobodne poruszanie się czasie pracy.

AKTUALNIE STOSOWANE APARATY POWIETRZNE SKŁADAJĄ SIĘ Z NASTĘPUJĄCYCH CZĘŜCI:

REDUKTORY STOSOWANE W APARATACH POWIETRZNYCH UŻYWANYCH W STRAŻY POŻARNEJ DZIELĄ SIĘ NA:

SZELKI BEZPIECZEŃSTWA

Są to związane ze sobą pasy z mocnej taśmy obejmujące człowieka wokół klatki piersiowej oraz ewentualnie dodatkowo wokół talii i zawieszone na obojczykach. Szelki bezpieczeństwa stanowią wyposażenie współczesnych linkowych aparatów ratowniczych.

LINKI STRAŻACKIE RATOWNICZE

Skręca się ja obecnie z włókien poliestrowych, a poprzednio z włókien lnu lub konopi. Linki produkowane są w dwóch długościach: 20 i 30 m, średnica 12 mm , wytrzymałość 1500 kg. Linki zakończone są z jednej strony kuszą (pętlą wzmocnioną kółkiem stalowym), a drugiej strony trzaśnikiem małym. Stosowane są do ratowania ludzi z wysokości i samoratowanie się strażaków z zagrożonych miejsc. Podlegają obowiązkowej wymianie co 5 lat.

SYGNALIZATORY BEZRUCHU

Jest to elektroniczne urządzenie monitorujące pracę serca ratownika pracujšcego w szczególni niebezpiecznych warunkach. Umieszczany na piersi informuje o zaprzestaniu akcji serca osoby, która go nosi.

Aparaty wyposażone są w dwie butle stalowe o pojemności po 4dm sześcienne, co przy ciśnieniu sprężonego powietrza wynoszącego 20MP, a daje zapas 1600dm sześciennych. Czas działania aparatu powietrznego zależy od wysiłku wymaganego podczas pracy ratownika oraz jego warunków fizycznych, przede wszystkim płuc. Normalny czas działania aparatów powietrznych wynosi 50 min.

ŜRODKI ALARMOWANIA ORAZ SPRZĘT I URZĽDZENIA ŁĄCZNOŜCI

Ŝrodkami alarmowania nazywa się urządzenia służące do:

ŜRODKI ALARMOWANIA JEDNOSTEK STRAŻY POŻARNYCH

RADIOWE URZĄDZENIA ŁĄCZNOŜCI

*********************************************************************************************************************

ARMATURA I OSPRZĘT POZARNICZY

Armatura i osprzęt pożarniczy, nazywany w PN sprzętem gaśniczym, jest sprzętem przenośnym służącym do dostarczenia środków gaśniczych na miejsce pożaru. Sprzęt ten w PN podzielony był na: sprzęt i armatura woda oraz na sprzęt pianowy. W rozporządzeniu MSWiA stanowi jedną kategorię, uzupełnioną o działka i prądnice proszkowe.

1. Pożarnicze węże tłoczne

Pożarnicze węże tłoczne są przewodami służącymi do przesyłania wody i wodnych roztworów środka gaśniczego w budowanych na miejscu pożaru układach gaśniczych. Wykonuje się je z elastycznych materiałów nieprzepuszczających wody i wytrzymałych na rozerwanie przez wewnętrzne ciśnienie; ciśnienie robocze 1,2 MPa, ciśnienie próbne 3,5 MPa, w odcinkach o długości 20 m. Pierwsze znormalizowane węże tłoczne wykonywano w formie oplotu z włókien konopnych, potocznie nazywane wężami parcianymi. Obecnie pożarnicze węże tłoczne produkuje się z tworzywa sztucznego o nazwie torlen powleczone wewnątrz cienką warstwą polistyrenu (zwiększenie gładkości). Pożarnicze węże tłoczne oznacza się symbolem W z liczbowym określeniem średnicy nominalnej w mm. Stosowane są węże W110, W75, W52, W25 (poprzednie oznaczenia odpowiednio A, B, C, D). Poszczególne odcinki łączy się między sobą lub podłącza do nasad za pomocą łączników aluminiowych, umocowanych na obu końcach każdego odcinka. Połączone odcinki pożarniczych węży tłocznych nazywa się liniami wężowymi. Poszczególne rodzaje węży mają następujące zastosowanie:

2. Pożarnicze węże ssawne

Pożarnicze węże ssawne służą do połączenia nasady ssawnej pompy z otwartym zbiornikiem wodnym w celu zassania wody i dalszego tłoczenia. Zbudowana z nich linia zakończona smokiem ssawnym nazywana jest linia ssawną. Stosuje się węże ssawne gumowe lub z tworzywa PCV. Węże ssawne gumowe wykonuje się z kilku przekładek (warstw) gumy i specjalnej tkaniny, czyli posiadają tzw. konstrukcję gumowo-przekładkową. Węże ssawne PCV produkowane są metodą wytłaczania z polichlorku winylu. Najszersze zastosowanie znajdują węże ssawne 110, ponieważ większość pomp pożarniczych posiada nasadę ssawną o tej średnicy. Spotkać można jeszcze węże o średnicy 75 mm (Bs) i 150 mm.

3. Łączniki

Łączniki są znormalizowanymi złączami szczepnymi służącymi do łączenia między sobą odcinków węży lub łączenia węży z hydrantami, pompami, rozdzielaczami, prądownicami itp. armaturą oraz urządzeniami zaopatrzonymi w nasady pożarnicze. Łączniki dzielą się na ssawne (dłuższe tuleje) i tłoczne. Tuleja służy do połączenia łącznika z wężem. W przypadku węży ssawnych połączenie wykonywane jest fabrycznie przez odpowiednie wtopienie jej pomiędzy przekładki na końcu odcinka, wulkanizowanie i zaciśnięcie na zewnątrz drutu wzmacniającego. Węże tłoczne w strażach pożarnych łączy się z łącznikami we własnym zakresie. Czynność tą nazywa się powszechnie tamowaniem węży. Korony służą do sczepiania dwóch łączników. Są elementami ruchomymi obracającymi się wokół tulei. Przed zsunięciem się korony z tulei zabezpiecza pierścień oporowy wykonany z drutu stalowego. Połączenie uzyskuje się stykając czołowo dwa łączniki, wprowadzając przy tym zaczepy łączące do szczelin i obracając korony w przeciwnych kierunkach (zgodnie z ruchem wskazówek zegara). Tuleje i korony wykonane są ze stopu aluminiowego odpornego na korozję i odkształcenia.

Łącznik składa się z: korony, tulei, uszczelki, pierścienia oporowego, zaczepu łączącego oraz zaczepu do klucza.

4. Nasady

Nasada pożarnicza jest odmianą łącznika, w którym korona i tuleje stanowi jedną całość. Zewnętrzna końcówka tulei jest gwintowana, co umożliwia trwałe połączenie nasady z armatura i sprzętem pożarniczym, końcówek rurociągów stałych urządzeniach gaśniczych punktów czerpania wody oraz hydrantów. Nasady służą do łączenia armatury i sprzętu pożarniczego z wężami oraz do podłączenia sprzętu pożarniczego do urządzeń gaśniczych.

5. Pokrywy nasad

Pokrywy nasad służą do zamykania nasad pomp pożarniczych, na końcówkach układów wodno-pianowych samochodów pożarniczych oraz nasad hydrantów nadziemnych, punktów czerpania wody oraz w urządzeniach gaśniczych. Zabezpieczają przed przedostaniem się zanieczyszczeń do tych urządzeń lub przewodów w stanie spoczynku lub transportu. Stosuje się je również do zamykania odcinka węża lub nasad pomp podczas przeprowadzania prób na ciśnienie lud ssanie.

6. Przełączniki

Przełączniki służą do łączenia ze sobą łączników i nasad o różnych średnicach. Stosowane są przełączniki: 110/75, 75/52, 52/25.

7. Łącznik kątowy

Łącznik kątowy służy do łączenia węża tłocznego z prądownicą i umieszczenia jej na wsporniku w celu zamortyzowania odrzutu oraz łatwiejszego operowania prądem wody (stosowane do prądnic o średnicy 75 mm).

Łącznik kątowy składa się z: korpusu, tulei wylotowej, uchwytu stalowego, gumowej osłony uchwytu, nasady 75, korony łącznika 75, uszczelki oraz z gniazda wspornika.

8. Smoki ssawne

Smok ssawny służy do zakończenia linii ssawnej w celu ochrony pompy przed zanieczyszczeniem podczas poboru wody ze zbiorników zewnętrznych oraz utrzymania słupa wody podczas przerwy w pracy pompy. Do zabezpieczenia przed „zerwaniem” słupa wody służy zawór zwrotny. Do odwodnienia linii ssawnej służy mechanizm dźwigniowy zakończony zewnętrznym kółkiem, do którego przymocowuje się linkę. Pociągnięcie linki powoduje podniesienie się zaworu i wypływ wody z linii ssawnej. Sito zatrzymujące napływające, wykonany jest z perforowanej blachy. W starszych typach smoków stosowano siatkę drucianą. Konstrukcja smoka umożliwia ssanie wody od wysokości 80 mm napełnienia zbiornika. Średnice nominalne smoków odpowiadają średnicom węży ssawnych.

Smok ssawny składa się z: korpusu, nasady, zaworu zwrotnego uszczelki, dźwigni, kółka oraz z sita.

9. Stojaki hydrantowe

Stojak hydrantowy służy do poboru wody z hydrantów podziemnych, dla dostarczenia jej do pompy lub bezpośrednio do linii gaśniczej. Stojak hydrantowy składa się z trzech zasadniczych części: stopki, rury i głowicy zaworowej. Rura stojaka zaopatrzona jest w dolnej części w gwint lewo-zwojowy. Górna część rury zakończona jest osadzonym nieruchomo kołnierzem łączącym z dwoma ramionami. Stojak obsadza się w studzience hydrantowej wprowadzając zaczepy pierścienia dociskowego do uchwytu kłowego hydrantu i dociska do gniazda obracając nim przy pomocy ramion. W kołnierzu osadzona jest obrotowo dwuzaworowa głowica stojaka, uszczelniona w stosunku do rury dławicą. Zawory zaopatrzone są w nasady 75. Oprócz rury, głowicy oraz stopki stojak składa się z: pierścienia dociskowego, pierścienia uszczelniającego, ramienia obrotowego oraz z zaworu zaporowego.

10. Rozdzielacze

Rozdzielacz służy porozdzielania strumienia wody z zasilającej linii głównej do linii gaśniczych. Składa się z korpusu z trzema zaworami zaporowymi. Na wlocie do rozdzielacza zamontowana jest nasada 75, a na wylotach z zaworów zaporowych dwie nasady 52 i jedna 75 (oznaczenie 75/52_75-52). W starszych typach rozdzielaczy stosowane były zawory wrzecionowe otwierane za pomocą pokręteł, obecnie produkowane są rozdzielacze z zaworami kulowymi uruchamiane za pomocą dźwigien. Tradycyjnie przyjęto, że do lewej wylotowej nasady rozdzielacza podłącza się pierwszą linię gaśniczą, zasilającą stanowisko gaśnicze nr 1, do prawej nasady drugą linię gaśniczą, a do środkowej trzecią linię gaśniczą.

11. Zbieracze

Zbieracz umożliwia doprowadzenie wody do nasady ssawnej pompy dwiema liniami zasilającymi, np. z dwóch hydrantów. Można powiedzieć, że jest odwrotnością rozdzielacza. Zbieracz nie ma zaworów, wyposażony jest natomiast klapę zwrotną. To proste urządzenie pozwala na doprowadzenie wody tylko jedna nasadą wlotową bez potrzeby zaślepiania drugiej, co ma praktyczne znaczenie w przypadku uszkodzenia jednej z linii wężowych. Po wyjęciu klapy zwrotnej zbieracz może spełniać rolę bezzaworowego rozdzielacza dwuwylotowego. Zbieracz składa się z: korpusu, nasady 75, podkładki nasady 75, nasady 110, zaczepu do klucza, klapy zwrotnej ora z osi klapy.

12. Prądownice

Prądownice są końcowym urządzeniem wylotowym linii gaśniczych, służącym do podania środka gaśniczego na odległość, w wymagane miejsce. Nadają one strumieniowi wyrzucanego środka gaśniczego kierunek i określony kształt, nazywany prądem gaśniczym.Środkami gaśniczymi, które podaje się na odległość, są woda, piana i proszki gaśnicze, stąd podział Prądownice na:

12.1. Prądownice wodne

Wodny prąd gaśniczy jest strumieniem wody, który po opuszczeniu dyszy wylotowej prądownicy ulega większemu lub mniejszemu rozpadowi na strugi elementarne lub krople. W zależności od stopnia tego rozpadu prądy wodne dzieli się na prądy zwarte i rozproszone, które z kolei dzielą się na prądy kropliste i prądy rozpylone (mgłowe). Zwarty prąd wodny jest cylindrycznym strumieniem, który rozszczepia się na strugi elementarne i krople w pewnej odległości od wylotu z prądnicy. Odległość tą nazywa się rzutem lub zasięgiem prądu zwartego. Część zwarta prądu ma postać krzywej balistycznej (paraboli). Prądy rozproszone powstają na skutek rozszczepienia strugi wodnej lub jej rozpylenia przez zakłócenie i wzburzenie przepływu jeszcze przed wypływem z prądnicy lub na jej wylocie. Prąd kroplisty ma postać wielu małych strumyków szybko rozwarstwiający ch się na opadające swobodnie krople. W prądzie rozpylonym następuje rozdrobnienie wody na tak małe krople, że przybiera on postać obłoku powoli opadających cząsteczek.

Cechy charakterystyczne prądu zwartego w prowadzeniu działań gaśniczych to:

Ujemnymi cechami prądu zwartego są:

Woda podawana w postaci prądów kroplistych i rozpylonych odznacza się o wiele wyższą skutecznością gaśniczą. Ograniczeniem jest ich niewielki zasięg wynoszący dla prądów kroplistych do kilkunastu metrów w rzucie poziomym, a rozpylonych do kilku metrów.

Efekty działania różnych postaci prądów wody:

Omówione w skrócie cechy charakterystyczne wodnych prądów gaśniczych wpływają na zakres ich stosowania w określonych sytuacjach pożarowych:

Prądnice wodne określa się symbolem PW z liczbowym wyróżnikiem średnicy nasady łączącej z linią gaśniczą. Prądnice wodne dzielą się na proste i pistoletowe- z uchwytami nadającymi im wygląd pistoletu maszynowego.

Stosowane są następujące prądnice wodne:

Prądnica zwykła jest rurą przelotową z końcówką stożkową. Składa się z: rury przelotowej, nasady, końcówki stożkowej, pyszczka i z osłony rury przelotowej. Odmianą prądnicy zwykłej jest tzw. prądnica krótka stosowana do wyposażenia szafek hydrantowych. Prądnica wodna zamykana. Prądnica zamykana jest odmianą prądnicy zwykłej, w której pomiędzy nasadą, a rurą przelotową umieszczony został zawór kulowy. Usprawnia to operowanie prądem gaśniczym, pozwala na łatwą zmianę stanowiska gaśniczego, daje możliwość oszczędniejszego zużycia wody. Prądnica zwykła i prądnica zamykana służą do podawania prądów zwartych.

Zależność długości (L) i wysokości (H) zwartych prądów gaśniczych wody:

Średnica pyszczka	9mm		12mm		18mm		22mm
Ciśnienie MPa	Lm	Hm	Lm	Hm	Lm	Hm	Lm	Hm
0,4	21	15	25	19	31	22	33	25
0,6	24	18	29	22	37	26	40	30
0,8	25	19	33	24	43	30	46	34

Wpływ wody z pyszczka prądnicy wywołuje siłę reakcji, zwaną także siłą odrzutu, działającą w kierunku przeciwnym do kierunku strumienia wody. Wielkość tej siły zależy od prędkości wypływy wody wynikającej ze średnicy pyszczka i od ciśnienia na prądnicy.

Średnica pyszczka	9mm	12mm	18mm	22mm
Ciśnienie 0,4MPa	5	9	20	30
Ciśnienie 0,8MPa	10	18	40	60

Prądnica wodna uniwersalna

Prądnica uniwersalna umożliwia podanie prądów zwartych i rozproszonych. W tym celu stosowane są różnorodne konstrukcje głowic nakręcanych na rurę przelotową prądnicy. Gdy dysza pierścieniowa jest zamknięta, woda wypływa przez pyszczek pyszczek postaci prądu zwartego. Lekkie przesunięcie dyszy pierścieniowej kieruje część wody na odpowiednio wyprofilowane ścianki, dając obok prądu zwartego wachlarzowy prąd kroplisty. Dalsze przesunięcie dyszy tworzy szczelinę, przez którą wypływa prąd wody w postaci walca osłaniającego główny prąd zwarty i powodując jego wcześniejszy rozpad na poszczególne strumienie. Po przesunięciu dyszy pierścieniowej poza obrzeże pyszczka, prąd pierścieniowy zderza się z prądem zwartym rozbijając go na drobne krople i dając prąd rozpylony.

Głowica składa się z: korpusu głowicy, iglicy, stałego pyszczka prądu zwartego, pokrętła regulacyjnego i z obrotowej dyszy pierścieniowej.

Obecnie najpopularniejszymi prądnicami uniwersalnymi są prądownice pistoletowe typu TURBO 52, produkowane przez SUPON Białystok (TURBO Supon, Turbo Jet). Prądnica zakończona jest turbinką zębatkową rozbijającą strumień wody. Prądnice poza prądami wody zdolne są do wytworzenia piany gaśniczej ciężkiej z wodnego roztworu syntetycznego środka pianotwórczego ustawieniu głowicy na prąd zwarty.

Prądnica wodna mgłowa.

Rozpylenie wody do postaci mgły wodnej w prądnicach następuje przez użycie odpowiedniej końcówki nazywanej dyszą. Zastosowanie mogą mieć:

W praktyce najpowszechniej używane są dysze pierścieniowe i turbinowe stosowane w prądnicach uniwersalnych i uwielokrotnione dysze otworowe z wkładem lub bez wkładu, nazywane głowicami mgłowymi. Typowe głowice mgłowe 52 mają 16 otworów, a głowice 75-30 otworów.

Skład głowicy mgłowej ze stałymi wkładami: głowica, wkład śrubowy i korpus.

12.2. Prądownice pianowe

Prądnica pianowa służy do wytwarzania i podawania prądów piany gaśniczej ciężkiej na skutek mechanicznego zmieszania wodnego roztworu środka pianotwórczego pianotwórczego powietrzem. Do tego celu służy strumienica wodno- powietrzna, w której ciecz robocza stanowi wodny roztwór środka pianotwórczego. Początkowo prądnice pianowe budowane były ze stałym zasysaczem środka pianotwórczego. Miały one postać wydłużonej rury rozszerzającej się stożkowo w kierunku nasady. Aktualnie produkowane są prądnice pianowe bez zasysacza, do których należy dostarczyć wcześniej przygotowany roztwór środka pianotwórczego (przez zasysasz liniowy lub dozownik środka pianotwórczego). Pradownice takie wykonywane były początkowo jako bezzaworowe, a obecnie zgodnie z PN-93/M.-51068 powinny posiadać zawór kulowy. Rury wylewowe prądnic pianowych wykonuje się z blach aluminiowych lub ze stali nierdzewnej. Powierzchnia zewnętrzna rury wylewowej powinna być malowana lakierem czerwieni sygnałowej, a dysza powietrza lakierem czarnym. Pradownice pianowe wykonuje się w trzech wielkościach w zależności od nominalnego natężenia przepływu wodnego roztworu środka pianotwórczego wynoszącego 200, 400, 800 dm³/ minutę i oznaczane odpowiednio: PP2, PP4,PP8. Pradownice PP2 i PP4 posiadają nasadę 52, PP8 nasade75. Typowa prądownica pianowa składa się z: rury wylewowej, zaworu kulowego, uchwytu, dyszy, dźwigni zaworu i nasady.

12.3. Prądownice proszkowe

Prądownice proszkowe służą do podawania proszku w postaci chmury w strefę spalania. Z reguły SA trwale połączone z wysokociśnieniowymi wieżami elastycznymi stanowiącymi wyposażenie samochodu proszkowego lub agregatu.

Typowa wydajność pradownic proszkowych wynosi 5 kg/s, a zasięg rzutu proszku do 15 m.

12.4. Prądownice wodno- pianowe

Konstrukcja prądownicy wodno- pianowej umożliwia podanie prądów gaśniczych wody lub w przypadku doprowadzenia do niej wodnego roztworu środka pianotwórczego, prądu gaśniczego piany ciężkiej. Osiągnąć to można przez zapewnienie możliwości dołączenia do prądownicy wodnej rury wylewowej z urządzeniem zaburzającym przepływ strumienia wody lub zastosowanie regulowanego mechanizmu wylotowego jak w prądownicach typu Turbo. Ostatnio coraz szersze zastosowanie maja prądownice wodno- pianowe z dyszą rozpylająca wielootworowa o budowie podobnej do prądnicy pianowej.

13. Działka gaśnicze

		Wielkość prądownicy
Nazwa parametru	Jednostka miary	PP2	PP4	PP8
Nominalne natężenie przepływu wodnego roztworu środka pianotwórczego	dm3/min.	200	400	800
Zużycie środka pianotwórczego:
Syntetycznego	% obj.	3,5	3,5	3,5
Proteinowego	% obj.	5,0	5,0	5,0
Liczba spełnienia dla
środka pianotwórczego syntetycznego	-	12	12	12
środka pianotwórczego proteinowego	-	7	7	7
Nominalna wydajność piany dla środka pianotwórczego syntetycznego	m3/ min.	2,4	4,8	9,6
Nominalna wydajność piany dla środka pianotwórczego proteinowego	m3/ min.	1,4	2,8	5,6
Zasięg rzutu strumienia piany	metry	20	25	30
Wysokość rzutu strumienia piany	metry	16	20	24

Działka gaśnicze służą do podawania dużej ilości środka gaśniczego w jednostce czasu.

Podobnie jak prądownice dzielą się w zależności od rodzaju podawanego środka na:

13.1. Działka wodne

Działka wodne nie są obecnie produkowane, zastąpiły je działka wodno- pianowe umożliwiające bardziej elastyczne prowadzenie działań gaśniczych.

Działka samochodowe zasilane było bezpośrednio a autopompy. W działkach przenośnych, rura zasilajaca posiadała zbieracz, umożliwiający zasilanie przez jedna lub dwie motopompy.

Wodne działko samochodowe składa się z: podstawy, korpusu, mechanizmu obrotowego w poziomie, mechanizmu obrotowego w pionie, rury wylotowej, nasady i kierownicy.

13.2. Działka wodno - pianowe

Używane obecnie działka wodno-pianowe mają charakter uniwersalny, przy ich pomocy podawać można wodne prądy zwarte i rozproszone oraz prądy piany gaśniczej.

W produkcji krajowej stosowane są dwa rozwiązania konstrukcyjne końcówek wylotowych:

Działka wodno-pianowe określa się symbolem DWP z liczbą wskazującej na nominalną wydajność przy ciśnieniu nominalnym 0,8 MPa.

Działka z wielootworową dyszą rozpylającą produkowane są w dwóch wielkościach DWP16 i DWP24, z tym, że różnią się tylko wielkością dyszy. Stosowane są jako stałe działka montowane na samochodach gaśniczych zasilane z układu wodno-pianowego samochodu oraz przenośne zasilane liniami wężowymi (tylko DWP16).

Nominalne długości rzutu:

Liczba spienienia 12 przy stosowaniu Deteoru i 8 przy stosowaniu Spumogenu M.

13.3. Działka proszkowe

Działka proszkowe służą pododawania obłoku proszku bezpośrednio z samochodu gaśniczego. Zasilane są bezpośrednio ze zbiorników z proszkiem gaśniczym. Posiadają mechanizmy (głowice) do obrotu w poziomie i w pionie. Wydajność działek proszkowych wynosi 20kg/s, a zasięg 15-25m.

14. Wytwornice pianowe

Wytwornica pianowa służy do wytwarzania i podawania strumienia gaśniczej piany średniej z wodnego roztworu środka pianotwórczego doprowadzonego linią wężową. W celu uzyskania większego spienienia piany w wytwornicach stosuje się rozpylacze roztworu z zawirowaczem, dużą średnicę płaszcza, przez co uzyskuje się również większą powierzchnię otworów zasysania powietrza oraz sita spieniające wewnątrz płaszcza.

Wytwornica pianowa składa się z: płaszcza, zaworu kulowego, sita spieniającego, uchwytu, rozpylacza, dźwigni zaworu, sitka filtracyjnego, nasady oraz z ciśnieniomierza. W rozpylaczu umieszczony jest wewnątrz zawirowacz, wkładka cylindryczna z naciętymi, skośnymi rowkami na pobocznicy walca oraz nawierconym otworem wzdłuż osi podłużnej. Część strumienia wodnego roztworu środka pianotwórczego przepływa centralnie przez otwór zawirowacz, zawirowacz reszta przepływa na zewnątrz ulegając zawirowaniu w rowkach na powierzchni zawirowacz. Wypływający z dyszy rozpylacza roztwór uzyskuje duży wzrost prędkości liniowej i odpowiednie rozpylenie w kształcie stożka, o kącie rozwarcia w granicach 30-40°. Wymagana wielkość ciśnienia nominalnego na wejściu do wytwornicy wynosi 0,55 MPa. W wyniku badań stwierdzono, że jest to wartość optymalna do wytworzenia piany o najkorzystniejszych warunkach. Jakość piany i wydajność wytwornicy może ulec zmniejszeniu przez zanieczyszczenia wody i w rezultacie roztworu środka pianotwórczego. Dla zapobieżenia temu na wlocie do wytwornicy montowane jest sitko filtracyjne.

Pianę średnią wytworzyć można tylko przy użyciu syntetycznego środka pianotwórczego. Wytwornice pianowe oznacza się symbolem WP z liczbowymi wielkościami określającymi znamionowe natężenie przepływu środka pianotwórczego wynoszącego 200 dm³/min lub 400 dm³/min oraz znamionową liczbę spienienia 75 lub 150. W kraju produkowane są wytwornice WP2-75, WP4-75, WP2-150, wszystkie z nasadą tłoczną 52.

15. Generatory piany lekkiej

Generator piany lekkiej służy do wytwarzania piany o liczbie spienienia powyżej 200. Dla wytworzenia wysokiego spieniania ilość powietrza dopływającego w sposób naturalny jest niewystarczająca i należy zwiększyć ją przez zastosowanie wentylatora. Wentylatory napędzane mogą być silnikami spalinowymi lub elektrycznymi, bądź siła odrzutu podczas wypływu wodnego roztworu środka pianotwórcze z dysz rozpylających.

Do wytworzenia piany zastosowano dwuczęściowy zestaw siatek spieniających. Pierwszą część zestawu stanowi siatka o powierzchni bocznej w kształcie stożka o kącie wierzchołkowym 150°, wykonana z nitek tworzywa sztucznego o średnicy 2mm i okach 5,5×5,5mm. Drugą część zestawu stanowi siatka płaska z drutu o średnicy 2mm i okach 2×2mm. Generator wyposażony jest w rękaw o średnicy 1m i długości 30m.

Generator GPL-2/650S posiada parametry techniczno-taktyczne zbliżone do często stosowanego w Polsce generatora produkcji szwedzkiej METEOR HiE×200. Wynoszą one:

Obecnie produkowany jest przenośny generator piany lekkiej GPL-100W, w którym do napędu wentylatora wykorzystuje się energię wypływającego z dyszy rozpylającej wodnego roztworu środka pianotwórczego. Generator nie jest przystosowany do tłoczenia piany rękawem.

Parametry taktyczno-techniczne generatora są następujące:

16. Zasysacze liniowe

Zasysacz liniowy służy do zassania określonej ilości środka pianotwórczego pianotwórczego wytworzenia wodnego roztworu tego środka. Stosowane w strażach pożarnych zasysacze są wodnymi pompami strumieniowymi, zakończonymi z obu stron nasadami tłocznymi, umożliwiającymi włączanie ich pomiędzy dwa odcinki linii wężowej, działającymi na zasadzie wytwarzania podciśnienia w komorze zassania na skutek dużego wzrostu prędkości przepływu wody przez dysze.

Zawór zwrotny zapobiega przedostaniu się wody do zbiornika, przepuszczając natomiast środek pianotwórczy w kierunku zasysacza. W nowych rozwiązaniach konstrukcyjnych Zasysacze liniowych stosuje się rozdzielenia strumienia wody na dwie strugi. Rozwiązanie takie pozwala na regulacje ilości zasysanego środka. Jeżeli otwarty jest przewód łączący komorę zassania z komorą przepływową, to część wody przepływa do komory zassania, powodując tym samym zmniejszenie ilości zasysanego środka pianotwórczego. Zasysacze liniowe produkuje się w trzech wielkościach, odpowiadających stosowanemu typoszeregowi prądownic i wytwornic pianowych: Z-2, Z-4, Z-8, o nominalnej wydajności wodnej przy ciśnieniu 0,8 MPa, odpowiednio: 200 dm³/min, 400 dm³/min, 800 dm³. Zasadniczą wadą zasysaczy liniowych działających na zasadzie pompy strumienicowej są wysokie straty ciśnieni9a. W poszukiwaniu nowych rozwiązań skonstruowano zasysacz liniowy turbinowy.

17. Dozowniki środka pianotwórczego

Dozowniki środka pianotwórczego są urządzeniami wytwarzającymi wodny roztwór środka pianotwórczego zamontowane na stałe w układzie wodno-pianowym samochodów gaśniczych lub bezpośrednio wbudowywane w autopompę. Stosuje się dozowniki działające w oparciu o wodną pompę strumieniową lub w systemie nadciśnieniowego dozowania przez osobną pompę środka pianotwórczego. Mogą być sterowane ręcznie lub automatycznie. Najpowszechniej stosowane są dozowniki typu DSP będące strumienicami wodnymi montowanymi w przewód bocznikowy, łączący wylot tłoczny z króćcem ssawnym autopompy. Autopompa oraz pompa środka pianotwórczego są w czasie pracy sprzęgnięte z układem automatycznej regulacji ciśnienia, zapewniającego nadciśnienie 0,5 MPa tłoczonego środka pianotwórczego w stosunku do ciśnienia wytwarzanego przez autopompę.

18. Urządzenia do wytwarzania zasłony wodnej

Urządzenia do wytwarzania zasłony wodnej nazywane są w skrócie zasłonami wodnymi lub kurtynami wodnymi, służą do wytworzenia płaskiego płaszcza wodnego w celu zmniejszenia energii promieniowania cieplnego i chłodzenia zagrożonych obiektów. Mogą zmniejszać stężenie gazów pożarowych i dymu oraz chronić przed rozprzestrzenianiem się pyłów. Zasłona wodna składa się z odcinka rury metalowej, na wejściu do którego znajduje się nasada 52 lub 75, zakończonego prostopadłą płytą metalową. Przed płytą znajduje się szczelina, przez którą wypływa strumień wody uzyskujący na niej płaski kształt skierowany do góry, prostopadle do rury.

19. Wysysacze głębinowe

Wysysacz głębinowy nazywany dawniej wsysaczem iniektorowym jest wodną pompą strumieniową, w której czynnikiem roboczym jest woda tłoczona liniami wężowymi, służy do:

Za pomocą wysysacza można wypompować wodę lub inną ciecz prawie całkowicie z głębokości do 15m. Wysysacze zbudowane są w postaci łukowatego przewodu zakończonego obustronnie nasadami: wlotową 52, wylotową 75 lub okrągłego korpusu, spełniającego rolę komory ssania, w którym znajduje się dysza, komora mieszania i dyfuzor.

Wysysacz głębinowy składa się z: nasady tłocznej wlotowej, łuku wlotowego, dyszy, dyfuzora, łuku wylotowego, nasady wylotowej, komory ssania, sitka oraz z nóżek.

20. Zbiorniki wodne składane

Zbiorniki składane służą do tworzenia pośrednich punktów czerpania podczas dowożenia i przepompowywania wody na duże odległości, przy zasilaniu pompy o dużej wydajności z kilku hydrantów, czerpania wody z dużej głębokości przy użyciu turbompy lub wsysacza głębinowego. Zbiornik wykonany jest z tkaniny plandekowej powlekanej plichlorkiem winylu (dawniej z impregnowanego brezentu), rozpinanego na stelażu z rurek stalowych ocynkowanych. Po rozłożeniu posiada kształt prostopadłościanu. Przewożony jest wraz ze stelażem w pokrowcu, masa łączna 31kg.

21. Pływak smoka ssawnego

Pływak służy do utrzymania smoka ssawnego ok. 25 cm poniżej powierzchni wody, a tym samym nie dopuszcza do jego opadania na dno i zanurzenia się w mule i wodorostach. Pływaki wykonuje się z blachy stalowej ocynkowanej w kształcie cylindra o średnicy 328 mm, zamkniętego obustronnie wypukłymi denkami. Wewnątrz pływaka pomiędzy otworami denek wlutowana jest rurka służąca jako rozpórka oraz do wprowadzenia pręta z uchwytem. Pływak przyczepia się do smoka za pomocą pętli wokół nasady z linki lub podpinki i założenia zatrzaśnika w uchwyt pływaka.

Pływak składa się z: płaszcza, denki, rozpórki, uchwytu, zatrzaśnika.

22. Podpinki linkowe

Podpinki linkowe służą do podwieszania węża tłoczonego podczas podawania prądów gaśniczych z drabin lub podnośników, zwiększając bezpieczeństwo pracy prądowników. Wykonywana jest z liny poliamidowej lub polipropylenowej o długości 1 m., zakończona po jednej stronie kółkiem metalowym, a z drugiej zatrzaśnikiem.

23. Siodełka do węży

Siodełka służą do zabezpieczenia węży przed uszkodzeniem przy prowadzeniu linii wężowej przez ostre krawędzie dachów, parapetów okiennych, płotów itp. Najpopularniejsze siodełko wykonane jest z dwóch kawałków blachy wyciętych w kształcie półksiężyca i połączonych ze sobą 4 prętami metalowymi, z nasadzonymi na nie rolkami ruchomymi.

24. Mostki przejazdowe

Mostki przejazdowe służą do zabezpieczania linii wężowych układanych w poprzek drogi w celu umożliwienia ruchu kołowego bez niebezpieczeństwa uszkodzenia węży. Wykonuje się je z twardego drewna.

25. Bandaże do węży

Bandaże służą do doraźnego uszczelniania pęknięć węży tłoczonych podczas podawania wody. Powstałe otwory i uszkodzenia można zabezpieczyć bandażem bez przerywania pracy układu gaśniczego. Dawniej stosowane były bandaże wykonywane z impregnowanych tkanin, przeważnie brezentu o kształcie prostokąta, którym owijało się wąż w miejscu pęknięcia i dociskało odpowiednim zapięciem.

W zależności od sposobu zapięcia bandaże te dzieli się na:

Aktualnie używa się bandaży klamrowych metalowych. Składają się one z dwóch półpierścieni połączonych ze sobą zawiasem i spinanych klamrą zaciskową typu butelkowego. Od klamrą umieszczony jest na zawiasie język umożliwiający szczelne otoczenie węża bandażem. Wszystkie części wykonane są z blachy i drutu, stalowych ocynkowanych, w dwóch wielkościach 52 i 75.

Bandaż metalowy klamro składa się z: półpierścieni, zawiasu, języka, zawiasu klamry, dźwigni oraz cięgna klamry.

26. Klucze do łączników pożarniczych

Klucze do łączników pożarniczych służą do szczepiania łączników. Klucz wykonany jest jako odlew z żeliwa w postaci dwustronnego haka.

27. Klucz do hydrantu podziemnego

Klucz służy do otwierania zaworu hydrantu podziemnego. Wykonany jest z pręta stalowego zakończonego z jednej strony poprzeczką do obracania, z drugiej zaś nasadą dostosowaną do główki trzpienia zaworu.

28. Klucz do hydrantu nadziemnego

Klucz do0 hydrantu nadziemnego wykonany jest ze stali w postaci jedno- lub dwustronnego haka. W zależności od typu hydrantu, ma on odpowiednie zaczepy i wycięcia służące do otwierania:

29. Zwijadła

Zwijadła służą do przewożenia większej ilości węży, szczep[innych ze sobą i nawiniętych na obrotową rolkę (bęben). Dzięki temu możliwe jest szybkie i sprawne rozwinięcie linii wężowej o większej długości, bez konieczności donoszenia potrzebnych odcinków. Zwijadła dzielą się na ręczne i dwukołowe.

Zwijadło ręczne wykonane jest w postaci rolki (bębna) z rury ograniczonej dwoma tarczami, w którą wprowadzona jest oś z łożyskami. Węże nawija się na rolkę przyłączając każdy następny odcinek.

Zwijadło dwukołowe. Bęben zwijadła dwukołowego wykonany jest w podobny sposób, jak bęben zwijadła ręcznego, lecz jest odpowiednio większy. Oś bębna osadzono w specjalnej sztywnej ramie z rur stalowych za pośrednictwem łożysk. Na zwijadło dwukołowe można było nawinąć 5 odcinków węża gumowego 75.

30. Przyrząd do taśmowania węży

Przyrząd do taśmowania węży zapewnia równe o mocne nawinięcie drutu podczas łączenia końca odcinka węża z tuleją łącznika. Wykonany jest w kształcie ramki, w której na osi obrotowej obsadzony jest stalowy bębenek z nawiniętym drutem. Do taśmowania używa się miękki drut stalowy ocynkowany o średnicy od 1,5 do 2,5mm.

Opiekę nad projektem sprawuje: pani Grażyna Bojko, edytował Jerzy Serafin (4.04.2008)